Nedavnim nezakonitim građevinskim radovima na ovom lokalitetu, koji su obuhvatili probijanje široke pristupne staze i njenog popločavanja do same pećine svetitelja, oko koje se nalazi svetinja, teško je oštećena i ugrožena njena arheološka i istorijska celovitost, čak su potkopani i sami temelji ovog srednjovekovnog kompleksa, tako da u slučaju većih kiša ili i najmanjeg potresa može da dođe do odrona i obrušavanja cele isposnice, navodi Eparhija raško-prizrenska.
Podsećamo da je Isposnica Svetog Petra Кoriškog zvanično zaštićena kao jedna od pedeset specijalnih zaštićenih zona, u skladu sa kosovski Zakonom o specijalnim zaštićenim zonama.
Nakon oružanog sukoba 1999. isposnica Sv. Petra je više puta skrnavljena, raskopavanjem groba svetitelja, oštećivanjem srednjovekovnih fresaka grafitima i postavljanjem albanske zastave iznad isposnice, koja se još vidi, o čemu se eparhija oglašavala tražeći zaštitu.
Scene oskrnavljenih fresaka su najočigledniji pokazatelj krajnje vandalskog ponašanja prema ovoj svetinji, što duboko vređa vernike naše Crkve i pokazuje svetu kakav je odnos na Кosovu i Metohiji prema srednjovekovnom srpskom pravoslavnom nasleđu i koliko je vidno odsustvo brige i sposobnosti lokalnih kosovskih instituija, koje po zakonu u saradnji sa Crkvom i međunarodnim predstavnicima treba da pokažu makar minimum civilizacijskog poštovanja prema hrišćanskoj kulturi i spomenicima, umesto da nestručno rade na svoju ruku i nepovratno uništavaju baštinu koja je od značaja za sve ljude dobre volje, navode iz Eparhije.
Svojatanje srpskih svetinja, dodaje se dalje, koje su godinama izložene brutalnoj devastaciji i napadima, i zlonamerno prepravljanje istorije toliko ironično i licemerno zvuče kada se vidi odnos kosovskih institucija i ekstremnih grupa prema ovim svetinjama SPC na terenu.
„To se posebno odnosi na one prostore Кosova i Metohije gde, nažalost, trenutno nema Srba i našeg monaštva, koji se inače na drugim mestima gde žive svesrdno trude na očuvanju svoje vekovne baštine“, poručuju iz Eparhije raško-prizrenske SPC.
Dakle, iako je zakonom eksplicitno zabranjena svaka intervencija na ovom području – uključujući izgradnju puteva, krčenje vegetacije ili druge radove koji bi narušili arheološku i istorijsku celokupnost lokaliteta – bez navedenih saglasnosti, opština Prizren (Direkcija za ekonomski razvoj i turizam) ipak je samostalno sprovela nezakonite aktivnosti bez znanja i odobrenja SPC, čime je postojeći važeći zakon grubo prekršen, a ovaj vredni istorijski objekat ozbiljno ugrožen, ocenila je Eparhija.
FOTO: Eparhija raško-prizrenska SPC
Osim pravnog aspekta ovog problema, želimo da istaknemo snažan moralni i istorijski značaj ove svetinje za naš narod, navode i dodaju da Isposnica Svetog Petra Кoriškog predstavlja neprocenjivo duhovno i kulturno blago srpskog pravoslavnog naroda i celog hrišćanskog sveta.
„Ova isposnica datira iz 13. veka i pominje se u srpskim srednjovekovnim spisima, uključujući žitije Svetog Petra Кoriškog koje je napisao monah Teodosije Hilandarac u 13. veku, isposnica je bila i metoh svetogorskog manastira Hilandara, što je zabeleženo u više srednjovekovnih dokumenata i dokumentovano u mnogim istorijskim radovima autora iz raznih zemalja. Vekovima je ovaj jedinstveni, i na ovom prostoru najveći, isposnički manastirski kompleks u pećini bio mesto monaškog podviga i molitve, poznat po svojoj bogatoj biblioteci rukopisa. Po istorijskim izvorima, srpski car Stefan Dušan je sredinom 14. veka ovu svetinju darivao bogatim prilozima i posećivao je sa svojom porodicom. Zbog svega toga ova isposnica je uključena u sistem specijalnih zaštićenih zona sa ostalim najvažnijim manastirima i objektima SPC na Кosovu i Metohiji. Takva istorija ovog lokaliteta svedoči o izuzetnom duhovnom značaju Isposnice Svetog Petra Кoriškog, i njeno skrnavljenje duboko pogađa vernike i sve poštovaoce srpskog kulturnog nasleđa“.
Eparhija raško-prizrenska stoga poziva na hitnu reakciju međunarodnih institucija prisutnih na Кosovu, pre svega misija EU, Euleks, OEBS i Кfor kao i nadležne kosovske institucije, da u okviru svojih ovlašćenja preduzmu urgentne korake kako bi se zaustavilo najnovije bezakonje, sankcionisali odgovorni i obezbedila zaštita ove svetinje na licu mesta i sanirala postojeća šteta u punoj koordinaciji sa SPC.
Eparhija je najavila da će o ovom, kako su nazvali, skandaloznom slučaju biti obavešten i UNESКO, kao i druge relevantne međunarodne organizacije za zaštitu kulturne baštine u Evropi, SAD i svetu, radi skretanja pažnje na postupanje lokalnih kosovskih institucija prema srpskom hrišćanskom duhovnom i kulturnom nasleđu na Кosovu.
Napomenuli su da je ovo, nažalost, samo jedan u nizu incidenata koji pokazuju sistematsko kršenje prava SPC – lokalne kosovske opštinske vlasti se kontinuirano upuštaju u nezakonite radove u okviru zaštićenih zona, bez prethodne konsultacije sa Crkvom ili nadležnim međunarodnim telima (npr. slučaj Bogorodice Hvostanske, nameravana gradnja puta na lokalitetu manastira Dolac itd).
„Sve ovo još jednom ukazuje na potrebu da se posebnim institucionalnim mehanizmima zaštite prava SPC i njenih svetinja na Кosovu i Metohiji uz čvrste međunarodne garancije na čemu SPC godinama insistira“, poručuju iz Eparhije raško-prizrenske.
Ovakva praksa ruiniranja srednjovekovnih hrišćanskih svetinja je krajnje nedopustiva i Eparhija raško-prizrenska zahteva da se hitno obustave sve protivzakonite aktivnosti i strogo poštuje Zakon o specijalnim zaštićenim zonama, kako bi se sprečilo dalje uništavanje vredne verske i kulturne baštine i očuvalo vekovno duhovno i kulturno nasleđe srpskog pravoslavnog naroda na Кosovu i Metohiji.
