FES predstavio nacrt statuta Zajednice opština sa srpskom većinom: Nema izvršna ovlašćenja, cilj da se podstakne javna debata

Predložene su tri varijacije naziva Zajednice, suština je da je to „Zajednica opština u Republici Kosovo u kojima je zajednica kosovskih Srba u većini“. Nema izvršna ovlašćenja i u potpunosti je integrisana u kosovski sistem, a u pravima i zaduženjima koje ima srpska zajednica navodi se „pun pregled“.

Izveštaj su predstavili Senad Šabović iz Evropskog instituta za mir, inače bivši portparol OEBS-a, Rene Šle, predstavnik fondacije Fridrih Ebert, Suzana Genc, programska menadžerka u Institutu za mir, Đulijeta Muškoljaj, profesor Univerziteta u Prištini.

Šabović: ZSO neće imati izvršna ovlašćenja

„Izvršna ovlašćenja nema i ne može preuzeti opština članica, zato što je to decidno navedeno u presudi Ustavnog suda na tu temu“, poručio je danas član Evropskog instituta za mir, Senad Šabović, a nakon prezentacije statuta o ZSO nemačke fondacije „Fridrih Ebert“.

Šabović je ujedno dodao da je ono što je potpisano u Briselu, bila osnovna struktura za pisanje ovog nacrta.

“I od toga što je u Briselu usaglašeno, od toga što je i predviđeno, razvili smo jedan nacrt, odnosno predlog nacrta. Različit je u smislu da je on od dve tri strane, a ovo je dvadesetak strana. Statut koji se bazira na Briselskom sporazumu iz 2013. i 2015. godine i koji je proveren iz presude Ustavnog suda, znači u tome se razlikuje. Tako je i predviđeno”, kazao je on.

Prema njegovim rečima, cilj ovog statuta je da se pokrene javna debata na osnovu konkretnog predloga.

„Ciljevi su kao što smo na konferenciji objasnili – da se pokrene javna debata, ali na osnovu konkretnog predloga. Do sada smo imali mnogo debata na temu ZSO, ali koliko mi znamo, nije postojala prilika da se javna debata radi na osnovu jednog konkretnog predloga i na osnovu konkretnog objašnjenja koji smo mi danas dali i koji ćemo biti spremni da damo u narednim danima“, rekao je Šabović.

Šabović je ujedno naglasio da je ZSO, „pravni entitet u okviru pravnog sistema Kosova“.

„To je međuopštinska zajednica i značajan resurs za te opštine i za te stanovnike. Ima veliki broj funkcija, ima sva tela koja su predviđena Briselskim sporazumom, ima integrisani budžet i autonomiju funkcionisanja i korišćenja sredstava“, rekao je on.

ZSO, naglašava Šabović, mora da bude „multietnička tvorevina“, jer je Ustavni sud ocenio da ovo telo nije „mehanizam za odbranu prava zajednice“. Takođe, ako su opštine multietničke, zajednica, kao mehanizam lokalne vlasti ne može biti monoetnička.

Ističe da predstavnika bira skupština zajednice, premda to nije decidno definisano.

„Ako se izgubi mandat gradonačelnika opštine, gubi se i mandat predsednika, što je opet logično, jer je ovo derivativ lokalne vlasti“, poručio je Šabović.

Muškoljaj: Važno da Srbi sarađuju sa Republikom Srbijom

Profesorka Univerziteta u Prištini, Đuljijeta Muškoljaj, naglasila da je cilj ovog nacrta da se započne sa radom na ZSO, da je nacrt jedan od modela.

Ističe da je ova asocijacija važna za prosperitet Srba na Kosovu.

„Za Srbe na Kosovu je važno da sarađuju sa Republikom Srbijom i preko ove asocijacije, ove opštine bi mogle više da rade jedna sa drugom da bi osigurale prosperitet za Srbe koji žive na Kosovu, kao i manjine koje žive u ovim opštinama. Imaće svoje kanale da većina populacije u ovim opštinama njih ne diskriminišu“, rekla je Muškoljaj.

Naglašava da je Kosovo „multietničko društvo“.

„Danas nismo spomenuli Rome, Aškalije i Egipćane koji žive ovde i oni treba da žive ovde i oni treba da imaju svoje kanale da ne bi bili diskriminisani od strane većinskog naroda, kao i Albanci koji žive na Severu i oni ne bi smeli biti diskriminisani od većine, a pogotovu Bošnjaci koji se osećaju veoma često viktimizirani, tako da će ova Asocijacija omogućiti svima da imaju bolji i prosperitetniji život na Kosovu“, navela je, dodajući na kraju:

„Prema našim zakonima na Kosovu, ove opštine, gde su Srbi većina, imaju veće kompetencije, nego ostale opštine u našoj republici“, rekla je ona.

Šta je pisao deo medija u Beogradu

U vreme dok su trajali napori da se piše statut ZSO pri ovoj nemačkoj organizaciji, ona se našla u seriji tekstova srpskih tabloida.

Večernje Novosti i drugi prorežimski mediji i tabloidi pisali su da su se pojedine srpske nevladine organizacije sa Severa i albanske sa Kosova, kao i iz Beograda, navodno sa Nemcima i Lajčakom sastajali u Beogradu u vezi sa izradom nacrta Statuta ZSO.

Tako su Novosti i deo tabloida uključujući i pojedine medije na srpskom sa Kosova 27. septembra u popodnevnim satima prvo objavili tekst „SKANDAL U IZVEDBI LAJČAKA – dao Nemcima da prave ZSO uz pomoć podobnih Srba“, u kojem su poimenice spomenuli nemačku Fondaciju Fridrih Ebert kao i organizacije i pojedince sa Severa Kosova i iz Beograda, da bi za vrlo kratko vreme isti tekst bio povučen skoro sa svih portala.

Dva dana kasnije, 29. septembra, Večernje Novosti objavile su nov tekst koji je potom preneo deo ovih prorežimskih medija, na istu temu ali sa drastično ublaženom retorikom u odnosu na prethodni,sada sa naslovom „Lajčak Nemcima i NVO piše Statut Zajednice srpskih opština“, u kojem se tvrdi kako je Fondaciji Fridrih Ebert i Evropskom institutu za mir poveren zadatak da izrade nacrt Statuta ZSO na kojem se radilo poslednjih nekoliko meseci, a čija bi, kako su tada pisale Novosti, „revidirana verzija sa unetim primedbama srpskih i albanskih NVO sa Kosova trebalo da završi na stolu specijalnog izaslanika EU za dijalog Beograda i Prištine Miroslava Lajčaka“.

I u ovom tekstu od 29. septembra kao i u uklonjenom tekstu od 27. ostale su informacije o navedenom navodnom sastanku u aero klubu u Beogradu u kojem su Novosti takođe ponovo iznele tri imena srpskih civilnih aktivista sa Severa i ime aktivistkinje iz Beograda kao „predstavnike srpske strane“.

Novosti su tvrdile da dokument na kojem se radilo nije bio za objavljivanje, ali da nakon što se primedbe tada budu unele u njega je trebalo da postane deo pregovaračkog procesa, odnosno da se o tome pregovara sa vladama u Beogradu i Prištini i trećom stranom za koju su Novosti i tablodi „naslutili“ da je u pitanju Nemačka.

„I tu se dolazi do sporne tačke u čitavom ovom procesu. Pre svega, pitanje je kako je došlo do toga da se srž Briselskog sporazuma, a to je ZSO, prepusti na volju nemačkoj nevladinoj organizaciji, što po mnogima diskredituje čitav proces, ali i samu EU kao pokrovitelja dijaloga i Lajčaka kao izaslanika za dijalog. Pogotovo imajući u vidu da su mu mandat za ovaj posao dale sve članice EU, među kojima je i pet država koje ne priznaju nezavisnost Kosova. Sada čitavim procesom izrade statuta diriguje jedan nemačka NVO, odnosno Berlin, koji je jedan od najglasnijih ktitora Kosova i koji od Srbije traži priznanje Kosova kao uslov za ulazak u tu istu EU“, kazao je Vučić, deo je teksta Večernjih Novosti.

U tekstu se spočitalo i da se nije pozvala Srpska lista.

I srpski predsednik Aleksandar Vučić je potom prozivao istu organizaciju u više navrata, čak i samo par sati nakon što je Fridrih Ebert potvrdio da je izradio Nacrt statuta Zajednice srpskih opština (ZSO).

Znao je i da kaže da je„poludeo od besa“ kada je video da su iz Fondacije Fridrih Ebert Štiftung (FES) saopštili da je završena izrada statuta ZSO.

„Pa nije to vaš posao. To je srpski upravljački tim koji treba da sastavi i koji je to već predstavljao. Kakve vi veze imate sa Srbima? To mora da uradi upravljački tim, kakve veze ima Fridrih Ebert sa tim, kakve veze to ima sa Nemačkom, šta vi imate da predstavljate bilo šta, to je stvar Srba i Albanaca, šta vi imate da se mešate u to šta će Srbi da rade u svojim opštinama“, kazao je sredinom ovog meseca.ž

KoSSev