Ovim rečima se međunarodnoj zajednici danas obratilo 163 pripadnika srpske zajednice sa Kosova, koji su 3. juna 2023. godine potpisali Apel za mir.
Na njegovu drugu godišnjicu, potpisnici su se ponovo obratili javnosti, izražavajući zabrinutost zbog daljeg pogoršanja bezbednosne, institucionalne i društvene situacije na severu Kosova, istovremeno ponovo tražeći međunarodnu zaštitu.
U obraćanju međunarodnoj zajednici – pre svega Evropskoj uniji i zemljama Kvinte – podsetili su na, kako navode, neispunjena očekivanja i eskalaciju represije nad srpskim stanovništvom.
Ističu da su se brojna upozorenja iz Apela pokazala kao tačna, naročito, kako navode, kada je reč o pritiscima i kršenju ljudskih prava Srba na Kosovu, dok su, dodaje se, konkretne mere međunarodnih partnera u cilju očuvanja mira i podrške multietničkom društvu – izostale.
„Upozorenja i zabrinutost potpisnika u vezi s pritiscima na srpsku zajednicu uglavnom su se obistinila, ali se nisu ostvarila njihova nadanja da će oni koji su priznali nezavisnost Kosova – obećavajući izgradnju multietničkog i demokratskog društva i godinama radeći na afirmaciji kosovske državnosti – pokazati odlučnost u očuvanju mira i bezbednosti za Srbe na Kosovu“, navodi se u saopštenju.
Takođe, ističu i da je „izostao neophodan pritisak na Vladu Kosova da obustavi jednostrane, nekoordinisane, a često i protivpravne akcije kosovske policije i drugih institucija prema srpskoj zajednici, njenim institucijama i ustanovama“.
Podsećaju na, kako ističu, pritiske kojima je srpska zajednica bila izložena tokom prethodne dve godine, odnosno od upućivanja Apela za mir:
• Svedoci smo brojnih kršenja kodeksa policijske etike na severu Kosova kroz upotrebu brutalne sile, često sa elementima torture, prema pripadnicima srpske zajednice među kojima su žrtve neretko i maloletna lica.
• Pojave seksualnog uznemiravanja žena na severu Kosova postaju sve učestalije, a posebno zabrinjava činjenica da su kosovski policijski organi tek prošle nedelje prepoznali problem i preduzeli određene mere kako bi sprečili ovu devijantnu pojavu ponašanja. Međutim, i dalje nedostaje propisna reakcija pravosudnih organa.
• Praksa selektivnog hapšenja Srba, često i bez naloga tužilaštva se nastavila.
• Ukidanje upotrebe dinara kao platežnog sredstva, kao i obustava rada bankarskih i poštanskih ustanova, značajno su uticali na kvalitet života srpske zajednice ali i na smanjenje obima privredne aktivnosti u srpskim sredinama. Pod izgovorom da se finansiraju iz Srbije, ukinute su institucije i ustanove koje pružaju usluge koje kosovske vlasti nisu u stanju da organizuju u srpskim sredinama – uključujući i ustanove iz oblasti kulture i sporta, čije ukidanje posebno pogađa najmlađe slojeve stanovništva. • Zabrana uvoza robe iz Srbije je uvedena i praktično je i dalje na snazi, iako u izmenjenom institucionalnom obliku.
• Nastavljena je protivpravna eksproprijacija privatnog zemljišta u svrhu izgradnje policijskih utvrda i baza na severu Kosova.
• Pod izgovorom „vladavine zakona“, zakonska rešenja se selektivno primenjuju na način koji narušava etničku ravnotežu i dovodi do oduzimanja društvenih i ekonomskih resursa srpskoj zajednici, stvarajući sistemski pritisak da se njeni pripadnici isele sa Kosova, a oni koji ostanu da se politički pasivizuju.
• Gradonačelnici opština na severu Kosova, izabrani iz redova albanske zajednice sa legitimitetom od svega oko 3% lokalnog biračkog tela, donose odluke koje direktno negativno utiču na kvalitet života većinske srpske zajednice.
• Ni verski objekti nisu pošteđeni institucionalnog nasilja koje dolazi od strane Vlade Kosova, što se najočiglednije vidi u protivpravnom oduzimanju dve crkve koje pripadaju Eparhiji raško-prizrenskoj, kao i kroz zabranu ulaska u posed crkvenim predstavnicima, zabranu građevinskih radova i uništavanje crkvene imovine.
• Takođe podsećamo da smo apelovali za mir više od sto dana pre oružanog sukoba u Banjskoj, jer smo znali da će uvek biti onih koji će pre izabrati rat nego trpeti u miru.
Na drugu godišnjicu Apela za mir, predstavnici srpske zajednice sa Kosova još jednom su uputili poziv Evropskoj uniji, Sjedinjenim Američkim Državama, Nemačkoj, Francuskoj, Italiji i Velikoj Britaniji da preduzmu konkretne korake kako bi se očuvao mir i stvorili uslovi za suživot Albanaca, Srba i drugih zajednica na Kosovu, „bez institucionalnog nasilja od strane centralnih vlasti u Prištini“.
„A mi želimo mir“, poručuju potpisnici.
U saopštenju se ističe da međunarodni akteri snose istorijsku i moralnu odgovornost za sudbinu srpskog naroda na Kosovu, kao i da od njihove odlučnosti zavisi budućnost zajednice koja, kako navode, već godinama trpi sistemski pritisak.
„Od vaše odlučnosti zavisi naša budućnost, a od brzine vašeg delovanja – očuvanje mira na Kosovu. Istorija će upamtiti vaše naredne poteze. Otuda apelujemo da budite odgovorni prema vrednostima demokratije i multietničkog suživota na kojima počiva zapadna civilizacija“, zaključuju potpisnici Apela za mir, među kojima su intelektualci, novinari, profesori, umetnici, nastavnici i aktivisti.
